12-02-2021 De eerste robot die in de ouderenzorg haar intrede deed, was Zora. Een humanoïde robot van 57 cm hoog, ruim 5 kilo zwaar en uitgevoerd in de kleuren rood-wit of blauw-wit. Zora kan beweegoefeningen voordoen, dansen en interactieve spelletjes doen. De verwachtingen en beloften van Zora waren groot maar zijn nooit waargemaakt. De robot is nooit meer dan een leuke aanvulling op het activiteitenaanbod in verpleeghuizen geworden.
Het Belgische bedrijf QBMT bracht in 2013 de robot op de markt. Zora is eigenlijk robot Nao van de firma Softbank (voorheen Aldebaran) aangevuld met voor de ouderenzorg geschreven software. Zora staat voor Zorg – Ouderen – Revalidatie – Animatie wat aardig omschrijft wat Zora kan en waar ze voor bedoeld is. Beweegoefeningen, met of zonder stok, staand en zittend, quizjes, dansjes, lopen, praten, de robot kan het allemaal. Met een bijgeleverde tablet of laptop kan Zora worden bediend, want uit zichzelf kan Zora niks. Desalniettemin is het best knap wat de kleine robot allemaal kan. Zeker de dansjes (Gangnam Style en de History of Dance) en de voetbal-bewegingen maken indruk. Zora zorgt voor leuke momenten maar motiveert ook om te bewegen. Als ze een beweging voordoet of een leuk liedje met dansje uitvoert gaan mensen al snel meedoen.
Toch is Zora nooit een groot succes geworden en daar zijn verschillende redenen voor:
- Het kost best wel wat tijd voordat de robot gebruiksklaar is. Een bordspelletje is sneller op tafel gezet.
- Het besturen via de tablet moet je leren. Niet iedere zorgmedewerker kan er goed mee uit de voeten. Laat staan dat de zorgmedewerkers de kennis en – niet onbelangrijk – de tijd hebben om zelf Zora te programmeren (wat volgens de makers makkelijk zou zijn).
- Niet alle bewoners van verpleeghuizen vinden Zora leuk. De mensen met een somatisch aandoening ervaren de inzet van Zora al snel als kinderachtig. Bij mensen met dementie is de inzet van Zora het meest succesvol gebleken, maar na ongeveer een half uur verslapt de aandacht.
- Wat Zora kan is leuk, maar niet uniek. Ook op andere manieren zijn leuke momenten te creëren en dat is meestal ook een stuk goedkoper dan Zora die ongeveer €15.000,- kost.
- Zora is snel kapot. De vingertjes zijn het meest kwetsbaar en breken snel af. Ook is de robot al heel snel niet meer stabiel zodat ze bij een wild dansje snel omvalt met ook weer schade tot gevolg.
- Zonder begeleiding is de inzet van Zora geen succes. Sowieso moet iemand via de tablet Zora iets laten doen, maar het is ook nodig dat iemand de bewoners erbij betrekt en activeert om mee te doen. Ook de spraakherkenning van Zora werkt niet goed als iemand niet duidelijk of in dialect spreekt. En voor mensen met dementie is het niet te doen om na de piep pas te antwoorden. Er moet dus altijd iemand bij zijn De belofte dat robots tijdbesparend zijn, worden door Zora vooralsnog niet waargemaakt.
Hoewel Zora eigenlijk niet meer is dan een gadget en in de zorg geen innovatieve waarde heeft, is het de eerste robot in de ouderenzorg. Dus laat de robotbouwers leren van de ervaringen en dit gebruiken voor de volgende generaties robots. Je moet tenslotte ergens beginnen.
Meer informatie: