Zorg & ICT 2021: robots en domotica

Van 2 tot en met 4 november 2021 vond Zorg & ICT na een jaar afwezigheid weer plaats in Jaarbeurs in Utrecht. 85 leveranciers toonden (nieuwe) ICT-oplossingen en technologieën. Daarnaast werd in presentaties en informatiesessies ingegaan op ontwikkelingen door experts en ervaringsdeskundigen. Er was ook een aantal robots te zien. Het zijn altijd letterlijk en figuurlijk de blikvangers op een evenement als dit. Zeker als ze zich autonoom verplaatsen of een leuk dansje doen. Maar er werd ook een nieuwe toepassing getoond: de robot als onderdeel van de toezichthoudende domotica* in verpleeghuizen waar mensen met dementie worden.

Sara
Robot Sara is niet helemaal nieuw. De sociale robot van Sara Robotics uit Eindhoven wordt al in een aantal verpleeghuizen ingezet om ondersteuning te bieden in de langdurige zorg. Dit doet Sara door een persoonlijk programma aan te bieden aan een bewoner. Dat kan verschillende doeleinden dienen: afleiding, vermaak, ontspanning of activeren. Op de Zorg & ICT werd een nieuwe functionaliteit van Sara gepresenteerd, namelijk die van nachtwaker. De robot wordt gekoppeld aan het zorgplatform Sonevo van Hertek en wordt daarmee onderdeel van het domoticasysteem. Als een bewoner ’s nachts uit bed komt, kan nachtwaker Sara ter plaatse de bewoner erop wijzen dat het nog geen tijd is om op te staan en haar verzoeken terug naar bed te gaan. Doel is om de nachtdienstmedewerker tijd te besparen en de bewoner een rustige nacht te bezorgen. Zorggroep Solis start binnenkort als eerste met een proef met deze functionaliteit.

Cruzr
Een ander bedrijf, De Heer Medicom, toonde een andere toepassing met een vergelijkbare robot. Ze hebben robot Cruzr van Zorabots gekoppeld aan hun domoticaplatform. Hier is het idee dat Cruzr aan komt snellen als het domoticasysteem heeft geconstateerd dat een bewoner voor een deur staat die gesloten moet blijven. De robot kan dan een persoonlijk programma afspelen dat ervoor moet zorgen dat de bewoner wordt afgeleid en zelfs mee wegloopt van de deur om opstoppingen te voorkomen.

Kansrijk?
Omdat er nog geen resultaten van deze nieuwe toepassingen bekend zijn, is het voorlopig afwachten of dit een kansrijke ontwikkeling is. Het is altijd goed als wordt gezocht naar en gewerkt aan nieuwe functionaliteiten en toepassingen van robots. Robotica is één van de oplossingsrichtingen voor de ouderenzorg om de personele tekorten op te vangen. Qua techniek is het niet zo ingewikkeld. Alles is uiteindelijk te koppelen en te programmeren. Wat hier vooral interessant is, is de vraag hoe wordt gereageerd op de robots door mensen met dementie. Schrikt iemand als er ’s nachts ineens een robot in de kamer staat die begint te praten? Wordt er geluisterd naar het verzoek om terug naar bed te gaan of ergens anders naartoe te lopen? Het lijkt logisch om ervoor te zorgen dat de robot en de bewoners elkaar al kennen voordat de robot voor dit soort doeleinden wordt ingezet. Maar misschien is dat helemaal niet nodig en wordt de aanwezigheid van een robot als vanzelfsprekend beschouwd. En mag dit zo maar? Wat vinden bewoners en hun verwanten er eigenlijk van? Of is het geen kwestie van een keuze, maar is het gewoon een onderdeel van de zorg, net zoals tilliften dat zijn? Hopelijk worden snel de eerste resultaten bekend zodat op een aantal vragen al een antwoord gegeven kan worden.

*) Toezichthoudende domotica omvat de technologie die wordt gebruikt om op afstand te monitoren waar een bewoner is. De huidige generatie toezichthoudende domotica werkt daarbij met sensoren en slimme camera’s die zelf patronen in iemands gedrag ontdekken en afwijkingen signaleren. Alleen als het nodig is, bijvoorbeeld als een onveilige situatie ontstaat, krijgt de zorgmedewerker een alarmering. Het systeem wordt vooral ’s nachts gebruikt om tijdig te signaleren dat iemand uit bed is gekomen of de kamer verlaat. De voordelen van de huidige generatie toezichthoudende domotica is dat het de bewoner meer vrijheid, privacy en veiligheid biedt én de zorgmedewerkers tijdsbesparing en werkdrukverlichting oplevert.